«Αγαπητοί μου αδελφοί και τέκνα μου αγαπητά! Ψυχή και Χριστός σας χρειάζονται! Αυτά τα δύο, όλος ο κόσμος να πέσει επάνω σας, δεν μπορεί να σας τα πάρει, εκτός και τα δώσετε μόνοι σας»!
Αυτά δίδαξε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο μεγαλύτερος των μεγάλων, τον οποίο (αν) θα μνημονεύσαμε και αυτή την 24η Αυγούστου!
Το γένος μας γέννησε μεν ήρωες, αλλά ευτυχώς οι ποιητές και οι ιστορικοί τους είχαν μυθοποιήσει και τους είχαν ανεβάσει τόσο ψηλά, που λες και ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα! Ήρωες που ξεκόπηκαν από τον κορμό του έθνους και σαν κομήτες στους αιθέρες έτρεξαν και συγκρούστηκαν πολύ μακριά από την πατρίδα τους Συγκρούστηκαν στην Αίγυπτο, στις Ινδίες και αλλού. Μαζί με αυτούς όμως δοξάζουμε και αδελφοκτόνους, αυτούς που κουβαλούν την κατάρα της άλληλο-εξόντωσης της φυλής μας. Μάλιστα έστω και αν προκάλεσαν καταστροφές στο Έθνος, που σημαίνει δεν το στεφάνωσαν με δόξες, όπως την τραγωδία της Βορείου Ηπείρου, την Μικρασιατική καταστροφή κ.λ.π. εμείς τους τους δοξάζουμε. .
Όταν ο ελληνισμός εξισλαμιζόταν, που σημαίνει θα εξαφανίζονταν από προσώπου γης, εκείνος έσπευσε χωρίς στρατιές και στρατηγούς και για 20 χρόνια συνέχεια, όργωνε ολομόναχος το Έθνος, όργωνε πόλεις και χωριά και αφύπνιζε συνειδήσεις, αναπτέρωνε το ηθικό και θέρμαινε συναισθήματα, κόπαζε το κύμα των εξισλαμισμών. Όπως ο κτήτορας του κόσμου, έγινε και αυτός κτήτορας του έθνους και το ξανάχτιζε από θεμέλια, πέτρα την πέτρα, το έθνος που το άφησαν να σωριαστεί οι τελευταίοι ισχυροί του Βυζαντίου! Εκείνος το ξανάχτιζε αντιμέτωπος με το Ισλάμ και τους «γενίτσαρους» της φυλής μας, με αυτούς που αποδείχνονταν χειρότεροι από τους Τούρκους!
Δεν έσερνε γιαταγάνι, τον Σταυρό σήκωνε, δεν ζητούσε άμβωνα, στο σκαμνί ανέβαινε, δεν φώναζε για ξεσηκωμό, το ραγιά αφύπνιζε, του ζητούσε να ορθώσει το ανάστημα γιατί είχε πέσει πολύ χαμηλά, είχε κολλήσει στη λάσπη! Κήρυττε, προφήτευε, συμβούλευε, έστελνε επιστολές στους κατοίκους πολλών χωριών. Στους Σαράντα π.χ. επιστολή στην Δρόβιανη, στη Σενίτσα, στο Σιρακάτι, στο Χάλιο, στην Μουζίνα. Και τι τους ζητούσε; Nα ανοίξουν σχολεία και στις μέρες του τα κατάφερε, τέθηκαν σε λειτουργία 1100 σχολεία και άλλα 210 καινούργια. Παρότρυνε τις εύπορες γυναίκες να δωρίσουν τα χρυσαφικά τους για την ανέγερση νέων σχολείων και το πέτυχε! Ζητούσε από αυτές που δούλευαν παραμάνες στους Τούρκους να παραιτηθούν, γιατί υπήρχε κίνδυνος να κολαστούν, να διαφθαρούν, και πάλι πετύχαινε. Φώναζε για αγαθά έργα υπέρ του έθνους, μάθαινε τους χωρικούς να φυτεύουν δένδρα, να δουλεύουν τη γη τους, ώστε να μη ξεριζωθούν. Και τι δεν πέτυχε, μέχρι που είδε το γένος του να ανασταίνεται και μια μυριάδα ηρώων να γεννιέται!
Όπου πήγαινε προφήτευε! Εδώ θα χυθεί πολύ αίμα, εκεί θα σωθούν πολλές ψυχές, θα περάσουν από το τάδε μπουγάζι, θα βγει το χιλιάρμενο, θα φθάσουν μέχρι τα Εξαμίλια, να έχετε δυο ντουφέκια για να δώσετε το ένα, θα σας σφάξουν τα σφαχτά, φάτε και εσείς μαζί τους…Δε φώναζε ποτέ «να φύγετε», απεναντίας φώναζε να μη νοιώθουν ραγιάδες, να μη βρεθούν προδομένοι από τους κοτζαμπάσηδες! Και είδαμε οι προφητείες του να μοιάζουν σαν χάρτης με συντεταγμένες στρατιωτικών κινήσεων μιας επανάστασης ή μιας ολέθριας καταστροφής αλλά να γίνονται καιπραγματικότητα, όπως π.χ. δέθηκε ο κόσμος με μια κλωστή, τρέχουν πιο γρήγορα και από το λαγό οι άμαξες, πετάει ο άνθρωπος στον ουρανό και ρίχνει φωτιά, εξοντώνονται οι ζωντανοί.
Αυτός ήταν ο Άγιο Κοσμάς, πατέρας πνευματικός, φιλόσοφος εθνομάρτυρας, ο μπάρμπα-τσομπάνης, όπως τον αποκαλούν οι εξισλαμισμένοι, που το ίδιο τον σέβονται. Ο Άγιο Κοσμάς που ενώ γνώριζε το πεπρωμένο του δε θέλησε να το αποφύγει. Εκεί στο Kalikontashi «παρά του Άψου ποταμού», παρέδωσε 216 χρόνια πριν το πνεύμα του, έγινε σύμβολο της Χριστιανοσύνης.
Αυτός είναι που ανάστησε το γένος, που αξίζει δόξες και πανεθνικές τιμές, που στη μνήμη του πρέπει να χτυπούν οι καμπάνες της Χριστιανοσύνης σε κάθε εκκλησία, που πρέπει και εμείς να τον αναστήσουμε σε νεόχτιστες εκκλησίες, που πρέπει να στραφούμε όλοι μας για να λήξει ο Γολγοθάς των οστών του, να βρεθούν για να πλυθεί η ταπείνωση που πρέπει να νοιώθουμε όλοι σαν Χριστιανοί. Το ίδιο να στραφούμε και προς όλους τους ευεργέτες του γένους μας που μαρτύρησαν εδώ, αντί να δοξάζουμε όσους παζάρεψαν τις τύχες μας, όσους αποδεκάτισαν τα οράματα μας. Να αγωνιστούμε για την αποκατάσταση καλών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών ώστε με αδιαφανείς γέφυρες, πάνω από ιδεολογίες και εθνικισμούς, να συνδέσουμε το Kalikontashi με το Άγιο Όρος, γέφυρες που να ενώνουν και να πρυτανεύουν ειρήνη, αγάπη και αλληλοσεβασμό, μεταξύ Χριστιανών και εξισλαμισμένων.
«Λ. ΒΗΜΑ» Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 1995.