ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 1564 ΚΑΙ 1583
ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΥΑΡΗ ΤΟΥ ΚΑΖΑ ΝΑΡΝΤΑ ( σημερινό ΤΕΤΡΑΚΩΜΟ ΑΡΤΗΣ).
Γράφει : π. Ελευθέριος Καρακίτσιος πρωτ/ρος – καθηγητής Δρ. Θ.- ΑΠΘ.
Στην προσπάθειά μας να φέρουμε στοιχεία ιστορικά ,θεολογικά ,πολιτισμικά για την περιοχή μας ασχολούμεθα τελευταία με τις οθωμανικές απογραφές των χωρίων των Τζουμέρκων από τα Αρχεία Ιστορίας της Τουρκίας που έρχονται στο φώς πρώτη φορά με την βοήθεια τούρκων καθηγητών πανεπιστημίου Αγκύρας μετά των οποίων συνεργαζόμεθα[1] .
Πρώτη η απογραφή έτους 1564.
7b) Tarihli T (apu) T(ahrir) 350 Nolu Defter = Απογραφή γραπτή Αρχείον Καταλόγου 1564 (έτους) εν όλω στο Δεφτέρι.
Karye – I Miari T T 350 sayfa 113= Χωριό –Η Μυαρη[2]
Αρχείον Καταλόγου έτους 1564 σελίς 113.
Sayfa 113 = Σελίδα 113.
Karye –ι Miari ,tabi-I Cemernik ,timar –I Ramazan bin Hyseyin [3] el- hatib –cami-I Narda = Χωριό η Μυαρή , ανήκει στα Τζουμέρκα,τιμάριον του Ramazan υιού του Hyseyin σε τόπο που ονομάζεται Νάρντα[4] ( Άρτα) Γιωργης[5] Μιριανο ,Κωστας Μιριανο, ΘοδωροςΜιριανο, Γιωργης Θοδωρος , Δημος Θοδωρο,/ Δημος Σερανη , Γιαννης Σερανη ,Γιωργης Κολμπο , Κορμποκος Γιαννη , Γιαννης Κορμπος./ Σελίδα 114
Κωστας[6] Κορμπος, ο Στανης Κορμπος, Θοδωρος του Στεφανου, Κωστας Γιωργη, ο Στανης Σερανη ,/ Γιαννης Μαρμας,Δημος του Στεφανου, ο Σταματης του Στεφανου, ο Στανη Κορμπος, Γιωργης Στανη, /ο Σίμος Μπορος ,ο Στανης του Σύμου, Γιαννης ο Βρίνος, Φυλος Γιαννη, Κωστας Ντραγανο/ Νικολας Κωστα, Μαστορας Γιωργη, Θοδωρος Λυγουρη, Δήμος ο Βρύνος, Μανος ο Βρύνος/ Μανος Λυγουρη, Γιωργης Λυγουρη, Γιωργης Μανολις , Γιαννης Μανωλης, Δημος Λυγουρα,/Γιαννης Λατσας α(γαμος) Γιωργης Λατσα α (γαμος), Γιωργης Ρενιση α(γαμος), Μερμος Ρενιση α(γαμος)/ Γιωργης Νικολις α(γαμος)/ Θοδωρος Φιλιας α(γαμος),Γιαννης Φιλιας α(γαμος) Μιχάλης Κορονη α(γαμος) ,Ντουμας Μιρανη α(γαμος), Γιωργης /Μιρκουρης α(γαμος)/ . Δημος Γιωργη α(γαμος) Θοδωρος Μιχαλη α(γαμος), Γιωργης του Βρυνο α(γαμος) , Νικος του Στανη α(γαμος) Γιαννης Σεμη α(γαμος) ./ Δημος Σερανη α(γαμος) Γιωργης Βεμη α(γαμος) , Θοδωρος Χαρμανο α(γαμος) ο Σταματης Παπαδια α(γαμος)/Γιωργης Θοδωρο α(γαμος) /ο Στανης Γιαννη α(γαμος) Αποστολος Κωστα α(γαμος) Γιωργης Κωστα α(γαμος) Κωστας του Στεφανου α(γαμος) Νικολας Ντραγκος α(γαμος)/Γιωργης Αρμαβουδης α(γαμος) Δημος του Σκοση α(γαμος)/
Οικοκυριά 35/
Άγαμοι 27.
Οι άχρηστοι[7] ή νάνοι ή τιποτένιοι
(φορολογία καταναλώσεως χοιρινού κρέατος) 1550 (άσπρα)
φόρος άγριου χόρτου η λιβαδιού 210 #
σιτάρι 2 καρδάρια [8] αξίας 262 #
Μικτό σιτάρι 2καρδάρια αξίας 120 #
Φόρος των πουλερικών 35 #
Νερόμυλοι δύο κομμάτια με 15 φόρος 30 #
Σύνολον/ πρόσοδοι ( έσοδα) 2267 #
Δεύτερη η απογραφή έτους 1583.
7c) 1583 Tarihli K K 32 Nolu Defter = (έτους) 1563 γραπτή απογραφή Καταλόγου αρχαιότητος 1563 εν όλω στο Δευτέρι.
Karye –i Miari ,K K 32 vrk 21a = Χωριό –η Μύαρη κατάλογος αρχαιότητος 1583 σελίδα 21α ,ευρίσκεται το αρχείον στη Γενική Διεύθυνση κτηματολογίου στην Άγκυρα
Karye –I Miari,timar – i Muslihiddin el –hatib= Χωριό η Μύαρη τιμάριο του Muslihiddin που κατέχει.
Γιωργης Μιριανο ,Γιαννης ο υιός του, ο Στάνης αδελφός του, Μανωλης , ο αδελφός του,Κωστα/ Μιριανος ο Σπας [9] ο υιός του, Γιωργης Καρουνη / Γιαννης Θοδωρος, Ανδρον(ικος) ο αδελφός του, Κωστας Μιριάνη , ο Σπας ο υιός του , Θοδωρος/ Μιριανη , Γιωργης Ντραγκουνη, Δημος Πουλημενος./ Ανδρον(ικος) ο υιός ου ,Βρύσος ο αδελφός του, Γιαννης ο αδελφός του,ο Στανης ο Μαγαγιαννης, Κωστας/ /ο αδελφός του, Αργύρης ο αδελφός του, Δήμος ο αδελφός του / Γιαννης Σεμη,Γιαννης ο Στανος,Γιωργης ο υιός του ,Γιωργης ο σκοφος, Σιμος Γιοργανο,/ο Στανης ο αδελφός του, Θόδωρος ο υιός του./ Νικόλας Γιωργη, Γιωργης Κοτονο, Κωστας ο Στεφανης Χρίστος Ντδραγανο, ο Στανης Κωστα/ Γιωργης ο Σορτομας ,Κωστας ο Ξενος /ΔούλοςοΣτανης ,. Ντομπρος Μεγαλυγιαννης Γιωργης Μεγαλυγιαννης
Οπλίτες [10] ( άτομα) 38 ,
Νοικοκυριά 30,
Άγαμοι 8
Άχρηστοι, νάνοι, (φόρος καταναλώσεως χοιρινού κρέατος) 950 (άσπρα)
φόρος αγριόχορτου 180 #
Σιτάρι 6 καρδάρες αξίας 786 #
Σιτάρι μικτό 8 καρδάρες αξίας 720 #
Νερόμυλοι δύο κομμάτια αξίας 30 #
φόρος κηπευτικών 60 #
φόρος δάσους 60 #
Συνηθισμένος φόρος των πουλερικών 60 #
καινοτομία[11] ( στην αίρεση του κορανίου) φόρος των χοιρινών 17 #
Φόρος διαβιώσεως και φόρος από τα στέφανα ζευγαριών
( Γιατί περνούν καλά)και φόρος του νόμου υποταγής 137 #
Σύνολον (Γενικών των φόρων) 3.000[12] #
Γενικές παρατηρήσεις .
Ονοματοθεσία .
Η ονοματοθεσία των ετών 1564 και 1583 στην Μύαρη (Τετράκωμον) – Άρτης είναι Ελληνική με τα ονόματα ολόκληρα ή συγκοπτόμενα ή χαϊδευτικά της τοπικής λαλιάς της περιοχής Πίνδου έως σήμερα. Υπάρχει ένα σλαβικό Ντόμπρος =καλός αλλά το επίθετο είναι ελληνικό. Κατά σειρά προτεραιότητος αριθμού τα ονόματα Γεώργιος 30, Γιάννης 15, Κώστας 11, Στάνης 11,Δήμος 10, Θόδωρος 8, Νικόλας 4, Μάνος (Εμμανουήλ) 3, Σίμος ( Συμεών)3, Σταμάτης 2 , Ανδρόν ( Ανδρόνικος) 2 , Σπάς (Φίλιππας) 2 , Μιχάλης 1, Απόστολος 1,Μέρμος (Ερμής) 1 , Φύλος (Τριαντάφυλλος) 1, Αργύρης 1 , Δούμας ( Δημήτρης)[13],Χρίστος 1, Βρύσος ( < Βελισάρης <Βυσάρης < Βρύσος) 1, Δούλος ( Χριστόδουλος) 1, Ντόμπρος[14] . Ομοίως τα επίθετα είναι Ελληνικά διαφόρων εννοιών.
Ιδιαιτερότητα.
Έχουμε πάνω από είκοσι απογραφές μελετήσει εδώ προς της φορολογίας και του αριθμού των νοικοκυριών αναφέρεται η λέξη Neferen=οπλίτες και άτομα. Ο αριθμός είναι το σύνολον των νοικοκυριών 30 και των αγάμων 8, σε σύνολον φορολογίας 38 .Περιττό κατά την γνώμην μας να αναφέρει πόσα άτομα είναι για φορολογία. Άρα εδώ σημαίνει τουτέστιν ερμηνεύεται οπλίτες .Δηλαδή ο Τιμαριούχος εδώ έχει και δύναμη ετοιμοπόλεμη σε ηλικία 38 στρατευσίμους οπλίτες.
Φορολογία.
Η Φορολογία είναι εξαντλητική γίνεται αφαίμαξη στην κυριολεξία σε όλα τα προϊόντα μέχρι και στις κότες . Άγαμοι θεωρούνται οι άρρενες άνω των 15 ετών και φορολογούνται. Παρατηρούμε ότι ονομάζει τους χριστιανούς άχρηστους υποτιμητικά και τους φορολογεί με βάσει το κοράνιο που απαγορεύει την βρώση χοιρινού κρέατος . Παρακάτω πάλι φορολογούνται οι χριστιανοί ως αιρετικοί αν και δεν είναι μουσουλμάνοι επειδή έχουν γουρούνι να πληρώνουν πάλι φόρο για το ίδιο αντικείμενο. Πρό τελευταία φορολογία πληρώνει φόρο διαβιώσεως, πληρώνει φόρο γιατί είναι παντρεμένος κάθε χρόνο και τρίτος φόρος είναι της υποταγής επειδή είναι υποταγμένος στους τούρκους! Προσθέτει και στο γενικό σύνολο παραπάνω 200 άσπρα σημαντικό ποσό για την εποχή και για τα άγονα μέρη όπως είναι τα βουνά των Τζουμέρκων για ημάς που γνωρίζουμε πολύ καλά την περιοχή λόγω καταγωγής μας.
[1] Φυσικά με το «αζημίωτο» αφού μεταφράζουν το χειρόγραφο από την Αραβική γλώσσα στην τουρκική και από εκεί το μεταφράζουμε και το σχολιάζουμε ημείς .
[2] Βλ. Μπαλάσκας Γρηγ. , Τετράκωμο –Μήγερι ΕΝΑ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ,Αθήνα 1992 σελ.22 «Μήγερι απ΄ το ομήγυρις = συντροφιά ,συγκέντρωση.» Παραπλανητική ερμηνεία και αντιεπιστημονική .
[3] Τα διαλυτικά επάνω στο Υ της τουρκικής γραφής δεν μπαίνουν λόγου τεχνικού προβλήματος στο όνομα Χουσεϊν .
[4] Στην τοπική λαλιά λέμε οι ντόπιοι ΣΤΝΑΡΤΑ ( = στην ΄Αρτα) παραφρασμένο από τον Τούρκο Ναρντα όπως παραπάνω Τζουμέρκων παραφράστηκε Τσεμερνίκ σημαίνει βαρβαρισμός των Μογγόλων.
[5] Τα ονόματα αποδίδονται άτονα γιατί η τουρκική δεν έχει τόνους . Στην προκείμενη λέξη μπορεί να γράψης Γιώργης ή Γιωργής κτλ
[6] Στην τοπική λαλιά της Πίνδου προφέρουμε αντί ο Κώστας του Θεοδώρου λέμε ου Κώστα Παπαδάκης ,ου Θύμιου Ράπτης κτλ
[7] Βλ. Teofilaktidis Andon,TURKCE – RUMCA SOZLUK 1960 Κωνσταντινούπολις σελ 324 . ispenc= μικρός νάνος ,άχρηστος, τιποτένιος μεταφράζεται ώς λέξις στην κυριολεξία. Έτσι αποκαλούσαν τους χριστιανούς γιατί κατανάλωναν χοιρινό κρέας που ήταν απαγορευμένο από το κοράνι. Στην συνέχεια πήρε την έννοια του νόμου της φορολογίας καταναλώσεως χοιρινού κρέατος
[8] Καρδάρα μέτρο υπολογισμού στην φορολογία του σιταριού.
[9] Σπας παράγωγον συγκοπτομένου του Φίλιππας
[10] Anton Teofilaktidis ε.αν. σελ,503 έχει δύο έννοιες ὁπλίτες και άτομα
[11] Βλ. Anton Teofilaktidis ένθα ανωτ, σελ. 95 επιβάλλεται ως καινοτομία στην αίρεση ,κατά των χοίρων σύμφωνα με το κοράνιο
[12] Το σωστόν ΄’αθροισμα είναι 2.280 άσπρα αλλά έβαλε και200 παραπάνω
[13] Δούμας < Δημήτρης είναι βλάχικο όνομα.
[14] Βλ. Παπαστεργίου Γεώργ. Σερβο-ελληνικόν Λεξικόν,Αθήναι 1927-34 σελ. 91. Σημαίνει καλός ,αγαθός ,ενάρετος. Το επίθετο του είναι Ντόμπρος Μεγαληγιάννης που σημαίνει ότι είναι έλληνας